Het lokaal bestuur neemt een rol op inzake de woningkwaliteit op het grondgebied. Zo moet een woning die verhuurd wordt bij aanvang van de huurovereenkomst en gedurende de hele looptijd van de huur voldoen aan de vereisten op het vlak van veiligheid, gezondheid en woningkwaliteit. De belangrijkste verplichtingen zijn:
- minimale voorzieningen zoals keuken, toilet, bad of douche, gootsteen en drinkbaar water;
- structurele stabiliteit van het gebouw;
- veiligheid van trappen en de aanwezige installaties (gas, elektriciteit en verwarming);
- indien er geen verwarming is moeten er aansluitingen zijn die een plaatsing door de huurder mogelijk maken;
- geen vocht- en schimmel problemen;
- mogelijkheid tot ventilatie, verluchting en natuurlijke verlichting;
- vrije toegankelijkheid.
De procedure tot ongeschikt- en onbewoonbaarverklaring
Alle woningen in Vlaanderen die niet aan de minimale kwaliteitsnormen voldoen, kunnen ongeschikt en/of onbewoonbaar verklaard worden en komen zo op de Vlaamse inventaris voor ongeschikt- en/of onbewoonbaar verklaarde woningen.
Alle belanghebbenden, zoals buren, familie, zorgverleners, politie en brandweer, kunnen een conformiteitsonderzoek aanvragen. Het bestuur, andere overheden of sociale (woon)organisaties mogen ook zelf het initiatief nemen. Elke klacht over woningkwaliteit of overbewoning moet het bestuur beschouwen als een verzoek om de procedure tot ongeschikt- en onbewoonbaarverklaring op te starten. De huurder is volgens de huurwetgeving wel verplicht om de eigenaar of verhuurder van de woning eerst schriftelijk (aangetekend) op de hoogte te brengen van de problemen. De technisch adviseur van het bestuur voert (voor-)onderzoeken in een woning uit en werkt nauw samen met Wonen Vlaams-Brabant en de Vlaamse Wooninspectie. De technisch adviseur probeert in samenwerking met alle belanghebbenden tot een minnelijke oplossing te komen en zal de procedure tot ongeschikt- en onbewoonbaarverklaring opstarten als blijkt dat dit nodig is. Als eigenaar van een ongeschikt- of onbewoonbaar verklaarde woning is het de bedoeling dat je de woning zo snel mogelijk weer in orde brengt. Als de woning na een jaar nog steeds op de inventaris staat, moet je als eigenaar een heffing betalen.
In situaties waarbij de veiligheid of de gezondheid van bewoners, omwonenden of passanten in acuut gevaar is, gaat de procedure tot ongeschikt- en onbewoonbaarverklaring niet snel genoeg en heeft de burgemeester de mogelijkheid om in toepassing van artikel 135, §2 van de Nieuwe Gemeentewet alle maatregelen te nemen die hij/zij noodzakelijk acht, in verhouding tot de risico’s, zoals een onbewoonbaarverklaring, een bevel tot snelherstel, een bevel tot ontruiming of een bevel om muren te stutten.
Het conformiteitsattest
De woningkwaliteitsadviseur kan op verzoek ook onderzoeken uitvoeren voor het verlenen van conformiteitsattesten aan eigenaars-verhuurders. Met een conformiteitsattest dat bij aanvang van de huur niet ouder is dan drie maanden kan de eigenaar aantonen dat een huurwoning aan alle wettelijke kwaliteitsvereisten voldoet. De woningkwaliteitsadviseur staat ter beschikking om elke eigenaar van een (huur)woning te adviseren over de te nemen stappen om de woning veilig, gezond en comfortabel te maken volgens de Vlaamse wetgeving.
Discriminatie op de huurmarkt
Het recht op degelijke huisvesting is vastgelegd in de Belgische grondwet. In werkelijkheid verloopt de zoektocht naar een geschikte huurwoning niet altijd even makkelijk. Daarbij vormt discriminatie soms het probleem. Een verhuurder mag zelf kiezen aan wie hij zijn woning verhuurt, maar deze keuzevrijheid is niet onbeperkt. De verhuurder moet rekening houden met het gelijkheidsbeginsel en het verbod op discriminatie. Concreet betekent dit dat de verhuurder zijn keuze niet mag baseren op geslacht, leeftijd, seksuele geaardheid, burgerlijke staat, geboorte, vermogen, geloof of levensbeschouwing, politieke overtuiging, taal, gezondheidstoestand, handicap, fysieke of genetische eigenschap, genderidentiteit, genderexpressie, sociale positie, nationaliteit, ras, huidskleur, origine of nationale of etnische afstamming.
Er bestaan verschillende soorten discriminatie:
- Directe discriminatie (bv. enkel Belgische nationaliteit toegestaan),
- Indirecte discriminatie (bv. geen huisdieren welkom),
- Onbewuste discriminatie (bv. geen grote gezinnen, want die maken te veel lawaai),
- Opdracht tot discriminatie (bv. de verhuurder vraagt aan de vastgoedmakelaar om geen mensen van vreemde origine toe te laten),
- Weigeren van redelijke aanpassingen aan de woning voor mensen met een handicap.
Verhuurders zijn zich er niet altijd van bewust dat ze discrimineren. Ze laten zich bijvoorbeeld leiden door vooroordelen of eerdere negatieve ervaringen. Nochtans is discriminatie op de huurmarkt bij wet verboden. Ben je het slachtoffer geworden van discriminatie op de huurmarkt? Zorg dan dat je voldoende bewijzen verzamelt, zoals duidelijke e-mails en/of getuigenissen. Het is aan de verhuurder om deze bewijzen te weerleggen en zijn keuzes te verantwoorden. De medewerkers van het woonloket staan klaar om extra ondersteuning te bieden. Wanneer je bij hun een melding van discriminatie doet, zorgen zij ervoor dat jouw klacht ingediend wordt bij het Vlaams Mensenrechteninstituut. Dat is de onafhankelijke openbare instelling die discriminatie bestrijdt en gelijke kansen bevordert.
Je kan bij de medewerkers van het intergemeentelijke woonproject ‘Wonen aan de Dijle Noord’ terecht voor meldingen inzake woningkwaliteit, leegstand of verwaarlozing, problemen met energieleveranciers, problemen inzake huren of verhuren en meldingen van andere problemen op vlak van wonen.